Szkody górnicze mogą wystąpić w wielu różnych formach, w zależności od tego, czy będą dotyczyły budynku, czy też nieruchomości gruntowej, w tym nieruchomości rolnej. Najczęściej spotykane szkody górnicze związane z budownictwem to pęknięcia fundamentów ścian, naruszenie instalacji hydraulicznych, uszkodzenie konstrukcji dachowych oraz wychylenie budynku od pionu, co wiąże się z kosztownym procesem rektyfikacji – Kancelaria prowadzi szeroką współpracę z podmiotami, których przedmiotem działalności jest usuwanie tychże szkód górniczych. Nieruchomości gruntowe, w tym nieruchomości rolne, mogą zostać zdewastowane na skutek powstających osuwisk, które wykluczają budowlane oraz rolnicze wykorzystanie zniszczonych obszarów.
Zgłoszenie szkody
Właściciel nieruchomości dotkniętej szkodą górniczą, może zgłosić wystąpienie szkody w drodze pisemnego wniosku o naprawę szkody. Wniosek powinien zostać skierowany do odpowiedzialnego za wyrządzenie szkody zakładu górniczego. Osobą uprawnioną do wystąpienia z żądaniem naprawienia szkody, będzie zarówno właściciel nieruchomości, jak i osoba, która posiada inny tytuł prawny do nieruchomości. W przedmiotowym wniosku należy wskazać: nieruchomość, której szkoda dotyczy, właściciela nieruchomości, osobę składającą wniosek, opis szkody, a także dzień w którym wystąpiła.
W sytuacji zagrożenia życia, zdrowia lub mienia osób na nieruchomości, bądź jeżeli doszło do powstania szkody o znacznych rozmiarach oraz istnieje podejrzenie, iż zagrożenie powstało wskutek ruchu zakładu górniczego i konieczne jest natychmiastowe podjęcie działań w celu likwidacji lub minimalizacji skutków zagrożenia lub powstania szkody, poszkodowany może skorzystać również z awaryjnego trybu zgłoszenia szkody. W takim przypadku, zgłoszenia można dokonać telefonicznie, pod numerem zakładu górniczego odpowiedzialnego za powstanie zniszczeń.
Jak ustalić kto odpowiada za szkodę?
Jeżeli nie można ustalić, kto wyrządził szkodę, odpowiada za nią przedsiębiorca, który w dniu ujawnienia się szkody ma prawo prowadzić w obszarze górniczym, w granicach którego wystąpiła szkoda, działalność górniczą. Jeżeli nie istnieje przedsiębiorca odpowiedzialny za szkodę ani jego następca prawny, za szkodę odpowiada Skarb Państwa reprezentowany przez właściwy organ nadzoru górniczego.
Sposób naprawienia szkody
Przedsiębiorca, który wywołał szkodę na skutek ruchu prowadzonego zakładu górniczego, może zostać zobowiązany do przywrócenia stanu poprzedniego, w szczególności przez dostarczenie gruntów, obiektów budowlanych, urządzeń, lokali, wody lub innych dóbr tego samego rodzaju. Na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, poszkodowany posiada jednak możliwość wyboru formy naprawienia szkody - bądź to przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.
Przedawnienie roszczeń za szkody górnicze
Roszczenia o naprawę szkód górniczych, przedawniają się z upływem 5 lat od dnia dowiedzenia się o szkodzie.
Kiedy można wystąpić do Sądu o naprawienie szkody?
Sądowe dochodzenie roszczeń jest możliwe po wyczerpaniu postępowania ugodowego. Warunek wyczerpania postępowania ugodowego jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca odmówił zawarcia ugody lub jeżeli od skierowania przez poszkodowanego roszczenia wobec przedsiębiorcy upłynęło 30 dni, chyba że poszkodowany, zgłaszając żądanie zawarcia ugody, wyznaczy dłuższy termin.
W postępowaniu o naprawę szkód górniczych stosuje się przepisy prawa cywilnego, dlatego też, w przypadku wyczerpania postępowania ugodowego, osoba poszkodowana, będzie mogła dochodzić stosownego roszczenia przed sądem powszechnym.
Koszty postępowania sądowego
Zgodnie z art. 96 ust. 1 Ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach w sprawach cywilnych, strona dochodząca naprawienia szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego, jest zwolniona od ponoszenia kosztów sądowych.
Czy prawo do dochodzenia odszkodowania za szkodę górniczą przechodzi na nabywcę nieruchomości?
Prawo do dochodzenia odszkodowania za szkodę górniczą przysługuje wyłącznie osobie, która była właścicielem nieruchomości w czasie wystąpienia szkody górniczej. Oznacza to, że w przypadku zbycia nieruchomości, roszczenie o odszkodowanie z tytułu szkody górniczej, nie przechodzi automatycznie na nowego właściciela. Pomimo sprzedaży nieruchomości, prawo do dochodzenia odszkodowania w dalszym ciągu będzie przysługiwało poprzedniemu właścicielowi. W zakresie opisanego stanu prawnego można jednak spotkać się z rozbieżnością w orzecznictwie sądów powszechnych, co daje możliwość na wnikliwą analizę indywidualnego przypadku.
W jaki sposób nowy właściciel może nabyć wierzytelność z tytułu szkód górniczych
Nabywca nieruchomości, z którą związane jest roszczenie o naprawienie szkód górniczych, będzie mógł osobiście dochodzić naprawienia szkody, jeżeli zawarł umowę z dotychczasowym właścicielem, na mocy której nabył roszczenie o naprawienie szkód górniczych powstałych przed dniem nabycia nieruchomości.
Autor wpisu:
Tomasz Sroka
aplikant radcowski